Faalangst: je staat op het punt om een prestatie te leveren en dan… slaat het toe. Je voelt je bang en paniekerig en plots krijgt twijfel de overhand. Je kunt honderd redenen bedenken waarom iets niet zal lukken en de moed zakt je in de schoenen. Klinkt dit herkenbaar? Faalangst beïnvloedt je prestaties op een negatieve manier, en dat op momenten dat je juist goed had willen presteren. Faalangst is daarom een vicieuze cirkel: het weerhoudt je ervan om iets nu te doen, waardoor het de volgende keer nog lastiger wordt om het te proberen. Wil jij ook leren omgaan met faalangst? Dan zijn hier gelukkig talloze manieren voor. Wanneer je al langere tijd kampt met faalangst, dan is het raadzaam om een arts te raadplegen. Wil je eerst zelf ‘t een en ander proberen? Dan kunnen de 7 tips in dit artikel een goed begin zijn om te leren omgaan met faalangst!
Wat is faalangst?
Zoals het woord al doet vermoeden, is faalangst de angst om te falen. Deze angst werkt belemmerend op momenten dat je een prestatie wil leveren. Het doet zich voornamelijk voor in situaties waarbij je beoordeeld wordt of het gevoel hebt beoordeeld te worden. Dit geeft de drang om te presteren, maar op dat moment neemt de angst het van je over. Situaties als een spreekbeurt op de middelbare school, een sollicitatiegesprek, een date of een presentatie op je werk zijn voor velen herkenbare momenten van faalangst. Je bent zo bang dat iets mislukt en deze angst roept negatieve gedachten op, die er vervolgens weer voor zorgen dat je inderdaad niet zo goed presteert als dat je eigenlijk zou kunnen.
Niet iedereen met faalangst ervaart dezelfde symptomen. We onderscheiden dan ook drie soorten faalangst.
Soorten faalangst
1. Cognitieve faalangst
Je vindt het lastig om te laten zien wat je aan kennis hebt omdat je bang bent dat jouw kennis niet voldoende is. Je kunt deze angst ervaren wanneer je bijvoorbeeld een examen moet doen of wanneer je vakkennis op ‘t werk op de proef wordt gesteld.
2. Sociale faalangst
Je vindt het lastig om iets te zeggen in een grotere groep, je durft niet zomaar een vreemde aan te spreken en je bent vaak bezig met wat anderen van je denken. Je bent bang voor het oordeel van de ander(en).
3. Motorische faalangst
Je vindt het lastig om motorische taken uit te voeren door de spanning die je voelt. Voorbeelden kunnen zijn het zetten van je handtekening terwijl iemand kijkt, sporten in het bijzijn van anderen of je computer bedienen wanneer je collega even meekijkt.
Wanneer je kampt met faalangst, dan herken je misschien alle drie de vormen wel. Wat alle vormen van faalangst gemeen hebben, is in ieder geval de spanning die je voelt en de twijfel die toeslaat. Wil jij grip krijgen op faalangst? Gebruik dan de onderstaande 7 tips.
1. Doen zonder te denken
Het is doorgaans niet zo simpel als het klinkt, maar toch is dit één van de allerbeste tips: begin ergens aan zonder na te denken. Juist door ergens (lang) over na te denken, ontstaat er faalangst. Wanneer je daarentegen ergens direct aan begint en je hersenen niet de kans geeft om er lang bij stil te staan, kom je ook niet tot doemscenario’s. Zo neemt de kans dat de faalangst het van je overneemt aanzienlijk af.
2. Denk aan de positieve uitkomst
Wanneer je dan toch de tijd wil nemen om na te denken over de prestatie die je gaat leveren, denk dan aan een positieve uitkomst. Visualiseer hoe het eruitziet wanneer het je lukt om deze taak te volbrengen. Door je dit zo concreet mogelijk in te beelden en je alleen te focussen op alle positieve aspecten van deze prestatie, ga je er vanzelf in geloven dat je het daadwerkelijk zo zult volbrengen.
Waar normaal gesproken de faalangst om de hoek komt kijken, geef je jezelf nu geen ruimte voor deze angst maar focus je je enkel op een positieve uitkomst. Ervaar maar eens hoe dit voelt – waarschijnlijk krijg je zelfs zin om de taak te volbrengen!
3. Affirmeer
Affirmeren kan een hele effectieve manier zijn om korte metten te maken met faalangst. Het neutraliseert negatieve energie en geeft je kracht en zelfvertrouwen. Door dagelijks een aantal positieve affirmaties op te schrijven en je te focussen op affirmeren wanneer faalangst dreigt toe te slaan, stel je jezelf in staat om boven je angsten te gaan staan. Voorbeelden van positieve affirmaties zijn:
- Ik ben zelfverzekerd.
- Ik geloof in mezelf.
- Ik vertrouw op mijn kunnen en mijn talent.
Zorg dat je affirmaties in tegenwoordige tijd staan en altijd beginnen met ‘Ik’. Door ze dagelijks op te schrijven en ze gedurende de dag een aantal keer in gedachten te herhalen, gaat je brein deze affirmaties aannemen als de waarheid. Je wordt dus zelfverzekerder en je gaat in jezelf geloven! Het enige wat je hiervoor nodig hebt is pen en papier.
4. Spreek je angsten uit
Het kan helpen om je angsten en onzekerheden uit te spreken. Praat bijvoorbeeld met een goede vriend(in), collega of familielid en vertel hem of haar waar je mee worstelt. Door iets uit te spreken, voorkom je dat je blijft hangen in je eigen negatieve gedachten die zich langzaamaan omzetten in belemmerende overtuigingen. Door het uit te spreken, kom je meestal tot de realisatie dat je angsten onterecht zijn. Het werkt relativerend en de persoon in kwestie kan jou ook helpen om je gedachten om te zetten naar iets positiefs.
Vind je het moeilijk om met iemand te praten die je kent? Dan is het raadzaam om een professional in te schakelen om je angsten te bespreken.
5. Zorg voor een goede voorbereiding
We noemden het al kort: je ervaart doorgaans faalangst op momenten dat je beoordeeld wordt of het gevoel hebt beoordeeld te worden. Bijvoorbeeld tijdens een sollicitatiegesprek, een examen, een presentatie of een competitie. Wanneer je dit soort momenten goed voorbereidt, kan dit een deel van je angst wegnemen. Je weet immers zeker dat je er alles aan hebt gedaan om goed voorbereid voor de dag te komen en dát is precies het deel dat binnen jouw controle ligt. Je kunt je druk maken om zaken die buiten je controle liggen, maar we weten allemaal dat we daar niets mee opschieten. Focus je daarom op datgeen waar je wel controle over hebt – de voorbereiding dus!
6. Weet dat fouten maken je helpt groeien
Het maken van een fout biedt jou de kans om te groeien. Wanneer je nooit fouten maakt, weet je ook niet wat er beter kan en dus stagneert je groei. Het maken van fouten stelt je dus in staat om te leren, en zo kom je verder in het leven. Wanneer je dit in je achterhoofd houdt, wordt het een stuk aantrekkelijker om fouten te maken. Wat is nu echt het ergste dat er kan gebeuren? Vaak valt die worst case scenario best wel mee, maar hetgeen dat je ervan kunt leren neem je wel mee de toekomst in. Met deze informatie ben je eerder geneigd om te denken ‘’laat maar komen die fouten!’’ en dit doet faalangst als sneeuw voor de zon verdwijnen.
7. Behandel jezelf met compassie
Zelfcompassie staat garant voor minder faalangst. Wist je dat het je faalangst zelfs helemaal kan doen verdwijnen? Met zelfcompassie verruil je zelfkritiek met warm en liefdevol tegen jezelf praten. Je behandelt een ander ook met respect, liefde en begrip – dus waarom jezelf niet? Begin hier vandaag nog mee. Zelfkritiek wakkert faalangst aan, terwijl zelfcompassie juist het tegenovergestelde doet. Je leert dat onvolmaaktheid en mislukking in het leven onvermijdelijk zijn, en dat het oké is om fouten te maken. Je accepteert dit, gaat zachtaardig met jezelf om en ervaart zo meer emotionele balans. Door minder hard voor jezelf te zijn, maak je de momenten waarop je moet presteren een stuk aangenamer en ervaar je over het algemeen minder (tot helemaal geen) faalangst.
Ga jij je faalangst vaarwelzeggen?
We vertrouwen erop dat deze tips een goede basis zijn om voor eens en voor altijd vaarwel te zeggen tegen faalangst. Zie het als een begin en geef het de tijd! De kans is groot dat je al heel je leven kampt met faalangst, dus gun jezelf de tijd om hiervan los te komen. Weet je nog dat we in tip #1 omschreven dat je grip kunt grijpen op faalangst door ergens aan te beginnen zonder erover na te denken? Je geeft je hersenen op die manier niet de kans om een doemscenario te bedenken. Wij van het Sluis NLP Instituut hebben een training om jezelf dit aan te leren: ‘Zeg dag tegen uitstelgedrag’. Met deze online training pak jij uitstelgedrag aan en leer je om dingen snel gedaan te krijgen, zodat faalangst zich geen weg meer weet te vinden naar jouw brein.
