‘Als ik de geur van benzine ruik ben ik meteen terug in de tijd dat ik als 8 jarige op de achterbank in de auto zat. Mijn broertje zat naast me en we waren opgewonden omdat we op vakantie gingen. We gingen op avontuur! Voordat we echt over de grens gingen en een nieuw land in zouden rijden moest er nog even getankt worden. Ik stak mijn hoofd uit het raampje om de geur van de benzine te ruiken en die maakte me zo blij… dit was de geur van avontuur!’
Op zich heeft benzine natuurlijk niks met avontuur te maken, maar in dit voorbeeld is die geur gekoppeld aan die herinnering, die vervolgens een gevoel oproept. De geur, een prikkel van buitenaf, roept een stemming op, wat intern gebeurt. Binnen NLP zeggen we dat deze geur een anker voor dit gevoel is geworden. In dit blog leggen we uit hoe ankeren werkt en hoe je dit zelf kunt toepassen.
Wat is precies een anker
Een anker kan van alles zijn; een woord, een geur, een bepaalde zin, muziek, een aanraking, een smaak of een voorwerp. Iets dat je met één van jouw zintuigen hebt waargenomen.
We onderscheiden visuele, auditieve, kinesthetische, auditief digitale, gustatoire (smaak) en olfactoire (geur) ankers. Een anker kan dus iets zijn wat we zien, horen, voelen, tegen onszelf zeggen, proeven of ruiken.
Eigenlijk heb je de hele dag door ankers die worden geraakt. Zo maken de media hier handig gebruik van, zij spelen in op jouw gevoelens. Denk maar eens aan de tune van Douwe Egberts, alleen al door er aan te denken gebeurt er wat toch? Misschien ken je tune niet en doet de naam Douwe Egberts al iets met je. Misschien ken je de muziek wel en hoor je die in je hoofd, ruik je meteen de geur van koffie en zie je jezelf gezellig koffie drinken met je familie. Je gaat ergens naar toe, terug in de tijd naar het beeld dat voor jou met deze signalen te maken heeft.
Producten worden niet verkocht door de eigenschappen ten toon te spreiden. Producten worden verkocht door op jouw emoties in te spelen. Waarom zou je anders zo lang kunnen doen over het kiezen van een nieuwe computer, auto of zelfs schoenen? Het is een emotie die je koopt, een beeld waar je bij wilt horen, een gevoel dat je wilt verkrijgen en behouden.
Dat product speelt in op jouw ankers. Jij wilt ook geslaagd, succesvol, gezond, jong en sportief zijn. Men koppelt een bepaalde emotie aan een product zonder dat dit in feite iets met elkaar te maken heeft. Als je dit eenmaal door hebt kijk je nooit meer hetzelfde naar de reclames.
Ook verkeersborden, logo’s en natuurlijk je herinneringen kunnen vol ankers zijn. Denk maar eens terug aan je ouderlijk huis of je geboorteplaats, jouw school een bepaalde leraar of de plek waar je voor het eerst uit ging. Al deze herinneringen roepen een bepaald beeld en gevoel op, misschien ook wel een geluid, smaak of reuk.
‘Ik vond mijn kleuterschool geweldig! We mochten de hele dag zandtekeningen maken. Dan tekende je met lijm op een blad en haalde je jouw ‘tekening’ door de zandtafel heen waarna er magisch een zandtekening ontstond. Zo gaaf! En de juffen waren zo lief, we mochten de hele dag van de glijbaan die binnen in het speellokaal stond glijden. Eigenlijk mochten we precies doen waar we zin in hadden en kan ik me alleen maar lachend herinneren. Zelfs als ik nu in de buurt om waar mijn oude kleuterschool stond krijg ik meteen een glimlach op m’n gezicht en voel ik me weer kind.’
Hoe ontstaat een anker
Een anker wordt als het ware gevormd in jouw systeem op een moment dat je heel veel emotie ervaart. Dit kan zowel positief als negatief zijn. Dit gebeurt door een signaal van buitenaf, ook wel prikkel genoemd.
Je oma bakt bijvoorbeeld appeltaart en je bent dol op je oma. Je voelt het water in je mond lopen want jouw liefste oma bakt ook nog eens de lekkerste appeltaart. Je ben je zo blij dat je bij je oma bent, je voelt je compleet geliefd en veilig. Op dat moment wordt de geur van de appeltaart neurologisch verbonden met jouw stemming. Telkens als je daarna aan de appeltaart denkt, ruik je die geur en verandert jouw interne stemming meteen mee; je voelt je veilig en geliefd.
Ankers werken vaak onbewust en heel erg snel. Ze hebben zoveel invloed dat je stemming ineens kan wisselen en je geen idee hebt waarom. Jouw interne stemming wisselt door een anker dat je onbewust hebt ‘afgevuurd’. Dat is wat er gebeurt wanneer je bijvoorbeeld een bepaald muzieknummer hoort waarbij je een sterke emotionele herinnering hebt. We hebben allemaal veel onbewuste ankers. Elke vorm van een gecreëerde associatie tussen gedachten, ideeën, gevoelens of stemmingen en een externe prikkel is een anker.
Niet alles is rozengeur en maneschijn
In de voorgaande voorbeelden hebben we positieve associaties besproken. Je kunt je voorstellen dat ankers ook gekoppeld kunnen zijn aan negatieve emoties. Sterker nog de onplezierige ankers lijken vaak het meest op te vallen en de diepste indruk achter te maken. Een pijnlijke ervaring kan een vlijmscherp beeld in ons geheugen plaatsen. Wat dan weer terugkomt als je in een situatie bent die je herinnert aan die gebeurtenis. Je bent dan als het ware geconditioneerd om die emotie van toen te koppelen aan de situatie van nu.
Angsten en fobieën zijn daar een goed voorbeeld van. In ons blog over angsten kun je meer lezen hoe je hiermee om kunt gaan.
Zelf doen
Naast al deze ankers die we in ons leven onbewust installeren, kunnen we ook bewust positieve ankers bij onszelf en anderen installeren.
Ankers die ons in een gewenste stemming brengen zodat we beter presteren. Je kunt hierbij denken aan een ankers voor zelfvertrouwen dat je inzet wanneer je een presentatie voor 100 mensen moet geven. Of een anker voor rust wat je afvuurt wanneer je een functioneringsgesprek in gaat. Dit noemen we hulpbron ankers.
We kunnen zelfs negatieve ankers neutraliseren en overstemmen met nieuwe ankers, dit noemen we een collapsing anker. Het oude anker stort als het ware in onder de nieuwe, meer helpende ankers die je bewust installeert. Deze technieken hebben allemaal als basis; het plaatsen van een anker.
De basis van het ankeren
Wanneer iemand in een intense stemming verkeert, op het hoogtepunt van deze stemming een specifieke externe prikkel krijgt, dan worden die prikkel en stemming neurologisch met elkaar verbonden. Zo’n prikkel noemen we ook wel stimulus. Oftewel; als jij een gevoel van blijdschap ervaart en dit nog iets blijer kan maken zodat je enorm blij voelt en je knijpt op dat moment in je rechter wijsvinger, dan zal die plek van je rechter wijsvinger verbonden zijn met het intense gevoel van blijdschap.
Wanneer je niet zo lekker in je vel zit en je besluit je anker te gebruiken door in je rechter wijsvinger te knijpen, op de plek waar jij het anker hebt geplaatst, kan je een gevoel van blijdschap ervaren. De techniek ankeren kan je helpen toegang te verkrijgen tot een bepaalde stemming uit het verleden en deze te ervaren in het heden.
De vier stappen van ankeren
Ook al kun je het anker bij iemand anders plaatsen het is aan te raden eerst zelf te ervaren hoe het werkt. Voor dit stappenplan bespreken we dan ook hoe je dit bij jezelf kunt doen. We nemen je in vier stappen mee in deze techniek.
Gemoedstoestand
Voordat je hiermee begint bepaal je eerst welke gemoedstoestand je wilt ervaren. Welke emotie zou je meer willen ervaren in dat moment waar je je anker wilt gebruiken. Dit kan op zich even wat zoekwerk opleveren. Het gaat hier om een emotie die je wilt kunnen versterken, dit betekent dat je hem ooit gevoeld moet hebben om te kunnen gebruiken.
Wanneer je bijvoorbeeld merkt dat je meer secuur wilt zijn in je werk, is dat niet perse een emotie. Je kunt dan uiteindelijk uitkomen op dat je meer focus wilt ervaren in je werk en haalt dan een situatie naar boven waarin je heel veel focus hebt ervaren.
Wanneer je meer zelfvertrouwen wilt ervaren, maar zelf geen voorbeeld kunt herinneren waar je heel veel zelfvertrouwen hebt ervaren, kun je het ook gaan voorstellen of zelfs lenen. Je zegt dan tegen jezelf ‘stel je eens voor dat je enorm veel zelfvertrouwen zou hebben, hoe zou je je dan voelen. Hoe zou je staan en wat zou je doen?’ Je maakt dan een beeld van jezelf vol zelfvertrouwen en bekijkt elk aspect hiervan; wat je zegt, hoe je beweegt, hoe je kijkt, wat je ziet enzovoort.
Of je leent het van iemand die voor jouw gevoel heel veel zelfvertrouwen heeft, bijvoorbeeld; Max Verstappen. Je stelt jezelf dan de vragen; hoe ziet Max eruit als hij veel zelfvertrouwen heeft, wat doet hij, hoe staat hij, hoe kijkt hij, wat denkt hij?’ en maakt hier een plaatje voor jezelf van wat voor jou voor zelfvertrouwen staat.
Stap 1 Intensiteit van de ervaring
Gebruik de ‘voel je geweldig techniek’ om jouw gewenste gevoel te versterken. Zorg ervoor dat je de ervaring die bij de gewenste emotie hoort, opnieuw beleeft en maak deze zo intens mogelijk. Zie wat je toen zag, hoor wat je toen hoorde, ruik wat je toen rook en voel wat je toen voelde. Maak het groter en voeg alles toe aan dit beeld dat zich vormt, wat het voor jou nog intenser maakt.
Je dompelt jezelf helemaal onder in dat heerlijke gevoel uit het verleden, dat je nog meer wilt ervaren in het heden.
Stap 2 Timing van het anker
Breng een specifieke stimulus aan op het hoogtepunt. Wanneer de intensiteit van de ervaring een piek bereikt, is het tijd om het anker te zetten. Je kunt dit checken door de vraag ‘als je het gevoel een cijfer van 0 tot 10, waarbij 0 niks en 10 geweldig is, zou moeten geven welk cijfer is het nu?’. Wanneer het cijfer tussen de 8 en 10 zit ben je op het hoogtepunt.
De plek waar de specifieke stimulus komt heb je van tevoren bepaald. Je kunt hierbij denken aan een plek op je bovenbeen, schouder of het ‘zwemvliesje’ tussen duim en wijsvinger. Wanneer de emotie op z’n hoogtepunt is knijp je het ‘zwemvliesje’ of druk je met je duim op de plek op het bovenbeen of de schouder gedurende 10-15 seconde. Hierdoor wordt een sterke koppeling gemaakt tussen de emotie die gevoeld wordt en de plek die aangeraakt wordt. Kies dus een plek waar de ontvanger zelf makkelijk bij kan, maar niet te makkelijk. Zo is het niet handig om de emotie energie bovenop je vingertop te plaatsen, omdat je die nou eenmaal heel veel gebruikt en aanraakt. Dan schiet er telkens een energie stoot door je heen.
Kies ook een plek die niet heel opzichtig is als je daar druk op uitoefent om later het anker zelf te gebruiken. Het kan best raar overkomen als je net voordat jij het podium op loopt om je presentatie te geven, volop je voorhoofd staat in te drukken. Daarom is je hand, pols, schouder of bovenbeen een goede plek.
Stap 3 Unieke stimulus
Verander je stemming na het plaatsen van het anker. Zodra je het anker hebt losgelaten open je je ogen weer. Vervolgens verbreek je de emotie door heel iets anders te doen. Je springt even op en neer, maakt een staartdeling om je hersenen even te kraken of vertelt een mop. Dit noemen we een breakstate. Hierdoor kom je even los van wat je net gedaan hebt en kan je het anker zuiver gaan testen.
Stap 4 Herhaling
Vuur nu het anker af als test. Ga eerst naar een neutrale staat; visualiseer dat je op een strand zit en de golven in de branding hoort. Het zand is wit en er is verder niks in de omgeving. Je ziet een wit fotoalbum op je schoot en begint er door te bladeren. Je merkt op dat het album leeg is en je bladert het rustig door.
Op dit moment vuur je het anker af door de plek die je zojuist gekozen hebt opnieuw in te drukken. Je houdt die druk enkele seconden vast en ervaart het verschil dat ontstaat. Misschien is het een subtiele verandering, misschien voel je heel duidelijk je gemoedstoestand veranderen.
Als je nog niet het gewenste resultaat hebt na het activeren van je anker, zet je het opnieuw op dezelfde plek.
Een andere mogelijkheid is om het anker te stapelen. Je plaatst dan meerdere gewenste en helpende emoties op dezelfde plek op je lichaam. Dit zijn allemaal krachtige stemmingen die je koppelt, waardoor het anker nog steviger wordt. Je kunt hier dus alleen emoties ankeren die complementair zijn. Rust en energie gaan niet goed samen, maar zelfvertrouwen, rust en kracht wel.
Hoe meer je het anker gaat gebruiken in je dagelijkse leven hoe krachtiger het wordt. Het leuke is dat het je nu gaat opvallen wanneer iemand een bepaald nummer opzet om zichzelf op te peppen. Of misschien wel in haar rechter wijsvinger knijpt net voordat ze de vergadering in loopt. Of iemand heeft een gelukspoppetje bij zich wanneer ze op eerste date gaat. Je gaat de ankers herkennen en ze bewust inzetten.
In onze NLP Basiscursus krijg je meteen toegang tot deze techniek en nog veel meer. In de video’s worden ze stap voor stap uitgelegd en kun je ze meteen toepassen en ervaren.
Heel veel plezier bij het maken van jouw gewenste gemoedstoestand!
