Overspanning: er wordt meer van je gevraagd dan je aankunt en raakt overbelast. Herken je dit? Er zijn bepaalde problemen, gebeurtenissen en verplichtingen die zich opstapelen en voor spanning zorgen. Je neemt niet voldoende rust en de spanning kan jouw lichaam niet verlaten. Dit heeft als gevolg dat je overspannen raakt. Je verliest het overzicht en hebt niet langer grip op de situatie. Als geen ander weten we hoe moeilijk zo’n periode kan zijn en daarom bieden we je graag steun met dit artikel. We vertellen je over de symptomen en de drie fasen om overspannenheid aan te pakken.
Wat is overspanning?
Overspanning is aanhoudende spanning in een periode waarin je te weinig rust neemt. De spanning stapelt zich op, en resulteert in klachten als slaapproblemen, prikkelbaarheid, concentratieproblemen en het gevoel te hebben altijd opgejaagd te zijn. Er is sprake van gebeurtenissen, verplichtingen en/of problemen die spanning veroorzaken en dit blijft zich opstapelen. De combinatie van opstapelende spanning en het pakken van te weinig rust, zorgt ervoor dat men het overzicht kwijtraakt en grip verliest op de situatie. We noemen dit overspanning of overspannenheid.
Het gevolg van overspanning is het niet meer naar behoren kunnen uitvoeren van je dagelijkse bezigheden, zoals het huishouden en werken.
Wat zijn de symptomen van overspannenheid?
Overspannenheid bestaat uit drie soorten klachten:
- Spanningsklachten.
Denk aan piekeren, prikkelbaarheid, sneller huilen, moeite met concentreren en onthouden, slaapproblemen en vermoeidheid. - Overbelast zijn.
Het gevoel van machteloosheid, het verliezen van overzicht, het idee dat je het niet meer aankunt. - Moeite hebben met de dagelijkse bezigheden.
Het lukt niet meer om datgeen uit te voeren wat normaliter als vanzelfsprekend wordt gezien. Normaal functioneren op werk of in het huishouden lukt niet.
Wanneer iemand overspannen is, heeft hij of zij minimaal drie spanningsklachten. Ben je bijvoorbeeld alleen vermoeid? Dan is er (nog) geen sprake van overspanning. Heb je drie of meer spanningsklachten en herken je ook de overige klachten? Dan ben je mogelijk overspannen. In dit artikel vertellen we jou wat je in deze situatie kunt doen.
Wat te doen wanneer je overspannen bent?
Het is allereerst raadzaam om zoveel mogelijk het ritme van je normale leven aan te houden. Wanneer het je te veel is geworden, dan kan de verleiding groot zijn om in bed te blijven liggen. Echter neemt hiermee de kans toe dat je in een dip beland en de overspanning langer aanhoudt. Herstellen van overspanning gebeurt in drie fasen, waar een arts je bij kan helpen.
Bezoek je huisarts
Wanneer je het idee hebt overspannen te zijn, bezoek dan je huisarts en vertel hem of haar over je klachten. Op basis van de informatie op het internet kun je zelf wellicht inschatten of er sprake is van overspanning, maar alleen een arts kan vaststellen of je inderdaad overspannen bent. De arts ondersteunt je vervolgens en vertelt je over het herstelproces, bestaande uit drie fasen. Je kunt ook zelf aan de slag met deze stappen als je het vermoeden hebt overspannen te zijn. Deze fasen zien er dan zo uit:
1. Acceptatie en begrijpen
Je bent je ervan bewust dat je mogelijk overspannen bent. Dit is een goed begin. De volgende stap binnen deze fase is het accepteren van je overspannenheid. Je bent niet expres overspannen geworden, geef jezelf dus ook nergens de schuld van. Dit zou het proces van acceptatie juist tegenwerken. Zorg daarom dat je met voldoende compassie tegen jezelf praat en accepteer de situatie zoals ‘ie is. Alleen wanneer je deze hebt weten te accepteren, kun je beginnen aan het herstel.
Na acceptatie volgt het begrijpen. Wat kan je nog wel en wat kun je beter even tijdelijk niet meer doen? Hier kom je achter door kritisch te kijken bij welke taken of werkzaamheden je op dit moment minder of helemaal niet functioneert. Schrijf deze zaken op en besluit dit, indien mogelijk, tijdelijk niet meer te doen. Informeer ook je werkgever over je overspannenheid, zodat je op zijn of haar begrip kunt rekenen.
Neem vervolgens je rust. Dit hoeft niet te betekenen dat je alle activiteiten schrapt. Een middenweg is bijvoorbeeld halve dagen gaan werken en hulp in het huishouden inschakelen. Het is belangrijk om wel bezig te blijven, omdat je anders in een kort tijdsbestek van alles naar niets gaat. Dit zal je herstel belemmeren. Door juist actief te blijven, bevorder je het herstel. De balans hierin vinden is wellicht moeilijk, raadpleeg daarvoor een arts als je er zelf niet uitkomt.
2. Problemen en oplossingen
In deze fase gaat het om de confrontatie met de gebeurtenissen, verplichtingen en problemen die jou spanning geven. Waar voel jij je gespannen door? Schrijf alles op waar jij de afgelopen tijd spanning door gevoeld hebt. Alles wat je op papier zet, heeft bijgedragen aan je overspannenheid. Ook de kleinste dingen, want overspanning komt door de opstapeling van spanning en het niet meer kwijt kunnen ervan. Het is dus goed om dit onder ogen te komen en bij ieder punt ook een oplossing te bedenken. Enkele voorbeelden:
- Een hoge werkdruk. Een oplossing hiervoor is het probleem aankaarten bij je werkgever om samen tot een plan te komen. Kijk ook naar wat je zelf kunt doen om minder werkdruk te ervaren. Misschien neem je te veel werk aan, ben je perfectionistisch of zeg je altijd maar ja wanneer collega’s bij je aankloppen. Wees eerlijk naar jezelf om de kern van het probleem te achterhalen, en bespreek ook dit met je werkgever.
- Verplichtingen binnen je gezin zoals het huishouden en zorgen voor de kinderen. Een oplossing hiervoor is het inschakelen van hulp. Heb je een partner? Vraag hem of haar dan om hulp en wees eerlijk over de overspannenheid. Door het uit handen geven van (een deel van) de verplichtingen heb jij meer rust en kun je deze tijd gebruiken om te herstellen.
De oorzaken van overspannen worden zijn uiteenlopend. Het is voor iedereen verschillend waar overspannenheid door ontstaat. Echter is er altijd één overeenkomst: het is de opeenstapeling die ervoor zorgt dat de spanning je te veel wordt. Er is dus altijd sprake van meerdere gebeurtenissen en problemen. Zorg dat je ze allemaal helder hebt en dat je nadenkt over een oplossing voor ieder individueel punt dat je hebt opgeschreven, hoe groot of klein deze ook is.
3. Uitvoering van de oplossing(en)
In de laatste fase van het herstelproces ga je aan de slag met het uitvoeren van de oplossingen. Je pakt de problemen aan en neemt tegelijkertijd nog steeds voldoende rust. Rust betekent niet altijd slapen. Je kunt rust ook vinden door sport, yoga of meditatie.
In deze fase is het belangrijk om alles nauwkeurig bij te houden. Werk bijvoorbeeld met een dagboek waarin je dagelijks notities maakt. Hoe je je voelt, hoeveel spanning je hebt ervaren en wat je hebt gedaan om deze spanning weg te nemen of te voorkomen.
Het herstel bij overspanning
Het herstel kan enkele maanden duren. In deze maanden bezoek je doorgaans iedere twee tot vier weken je huisarts. Heb je besloten het herstel zelf aan te gaan zonder begeleiding? Overweeg dan in ieder geval de drie stappen uit dit artikel nauwkeurig op te volgen. Mocht je na enige tijd nog steeds het gevoel hebben overspannen te zijn, bezoek dan alsnog je huisarts. Je wil voorkomen dat de situatie verslechtert en eindigt in een burn-out. Een burn-out ontstaat wanneer je overspanningsklachten meer dan 6 maanden aanhouden. Doorgaans is het lastig om alleen te herstellen wanneer je het gevoel hebt overspannen te zijn. Ons advies is daarom altijd om een arts te raadplegen.
Klaar voor een volgende stap?
Lees je dit artikel nadat je bent hersteld van overspannenheid, of bevind je je in de laatste fase van het herstelproces? Dan ben je misschien wel klaar voor een volgende stap. Onze gratis online training kan die volgende stap zijn in jouw persoonlijke ontwikkeling! Na een periode van overspannenheid is dit precies wat je nodig hebt. Je leert hier hoe je moeiteloos meer succes, rust, geluk en voldoening vindt. Leer bereiken wat je het allerliefste wil, zonder dat spanning het van je overneemt. Zien we je snel?
